Thuế quan của Trump: Việt Nam đối mặt với mức thuế 46% và lệnh tạm hoãn 90 ngày
Vào ngày 2 tháng 4, Tổng thống Trump đã công bố mức thuế cơ bản 10% áp dụng cho hàng nhập khẩu từ tất cả các quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới, cùng với mức thuế cao hơn đối với các quốc gia có thặng dư thương mại với Mỹ. Việt Nam nằm trong số các quốc gia phải đối mặt với mức thuế ở mức 46%, do thặng dư thương mại lớn với Mỹ. Việt Nam xếp thứ 4 trong số các quốc gia có mức thuế đối ứng cao nhất. Tuy nhiên, chỉ 13 giờ sau khi các mức thuế mới có hiệu lực vào ngày 9 tháng 4, Tổng thống Trump đã công bố việc tạm dừng 90 ngày và giảm mức thuế đối ứng xuống 10%, với lý do hơn 75 quốc gia đang tích cực yêu cầu đàm phán và chưa thực hiện bất kỳ hành động trả đũa nào với Mỹ.
Hiểu về Công thức Tính Thuế Đối ứng của Mỹ
Cách tính thuế được hiểu một cách đơn giản như sau: Thuế đối ứng được tính dựa trên thâm hụt thương mại song phương so với tổng giá trị nhập khẩu từ quốc gia đó.
Thương mại của Việt Nam: Sự phụ thuộc và tác động của thuế quan Mỹ
Việt Nam là một quốc gia có sự phụ thuộc lớn vào thương mại quốc tế, với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 165% GDP. Tính đến năm 2024, Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm 30% tổng kim ngạch xuất khẩu, trong khi Trung Quốc là đối tác nhập khẩu quan trọng. Do đó, cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc cùng với các chính sách thuế quan khó lường từ Mỹ đã gây ra tác động nghiêm trọng đến Việt Nam. Bốn yếu tố chính bị ảnh hưởng sẽ được thảo luận trong bài viết này bao gồm: Xuất khẩu, FDI (Đầu tư trực tiếp nước ngoài), tỷ giá hối đoái và GDP.
Trong bối cảnh có nhiều bất ổn và kết quả cuối cùng không rõ ràng từ các quyết định về thuế quan, tỷ giá hối đoái có khả năng trải qua biến động đáng kể trong ngắn hạn. Những lo ngại về rủi ro thuế quan có thể làm chậm tiến độ dòng vốn đầu tư ở cả giai đoạn đăng ký và giải ngân. Thêm vào đó, hoạt động xuất khẩu, đặc biệt là xuất khẩu sang thị trường Mỹ, có nguy cơ suy giảm và thậm chí có thể chịu thiệt hại nghiêm trọng. Đồng thời, dự trữ ngoại hối hiện tại của Việt Nam vẫn ở mức khá hạn chế.
Ước tính Tác động của Thuế Đối ứng lên Nền kinh tế Việt Nam
Biện pháp đối phó tiềm năng của Chính phủ: Chính sách Tài khóa và Tiền tệ Mở rộng
Trước áp lực từ thuế quan và tác động lên đầu tư và xuất khẩu, chúng tôi dự đoán chính phủ sẽ thực hiện các chính sách tài khóa và tiền tệ mở rộng trong bối cảnh thuế quan cao từ Mỹ và cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc.
Chính sách tài khóa
- Đẩy mạnh đầu tư công, đặc biệt vào các dự án trọng điểm như Sân bay Long Thành và đường sắt Bắc – Nam (do đích thân Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo). Điều này giúp bơm trực tiếp vốn vào nền kinh tế, tạo việc làm, kích thích nhu cầu cho các ngành liên quan (xây dựng, vật liệu, v.v.) và cải thiện cơ sở hạ tầng dài hạn.
- Giảm thuế VAT và cho phép gia hạn nộp thuế đối với các doanh nghiệp bị ảnh hưởng, giúp tăng lợi nhuận sau thuế cho doanh nghiệp, có khả năng khuyến khích đầu tư và mở rộng sản xuất.
Chính sách tiền tệ
- Hạ lãi suất để khuyến khích vay vốn cho đầu tư kinh doanh. Điều này giúp giảm chi phí vay cho doanh nghiệp và người tiêu dùng, khuyến khích đầu tư, cho vay và tiêu dùng và có khả năng kích thích hoạt động kinh tế.
- Ngân hàng Nhà nước (SBV) có thể phối hợp với các ngân hàng thương mại để đưa ra các gói kích thích cho các doanh nghiệp chịu ảnh hưởng nặng nề bởi thuế quan cao của Mỹ, cung cấp hỗ trợ trực tiếp cho các lĩnh vực dễ bị tác động, giúp doanh nghiệp vượt qua khả năng suy giảm xuất khẩu và duy trì việc làm.
Tác động đến thị trường tài chính toàn cầu và Việt Nam
Sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố mức thuế nhập khẩu đáng kể đối với các đối tác thương mại vào ngày 2 tháng 4, thị trường Mỹ đã trải qua sự suy giảm đáng chú ý. Tính đến ngày 17 tháng 4, chỉ số Nasdaq Composite và chỉ số S&P 500 đều giảm 5,9% so với đầu tháng (MTD). Giá vàng tăng vọt 6,5% MTD, trong khi giá dầu thô WTI giảm 9,5% MTD. Ngoài ra, thị trường chứng khoán Việt Nam phản ứng mạnh với mức giảm mạnh nhất trong ngày là 6,7% vào ngày 3 tháng 4 và giảm 6,2% MTD. Có áp lực lên tỷ giá hối đoái VND/USD khi VND tiếp tục mất giá so với USD.
Hoãn Thuế quan – Lợi thế Chuyển hướng Thương mại của Việt Nam
GDP của Việt Nam có thể tăng trưởng nhờ sự chuyển hướng thương mại do thuế quan cao hơn của Mỹ đối với Trung Quốc. Mặc dù nhu cầu từ Mỹ có khả năng giảm do mức thuế 10% áp dụng rộng rãi, Việt Nam dự kiến sẽ giành được thị phần từ Trung Quốc, với tác động tổng thể là tích cực ròng cho nền kinh tế Việt Nam.
Kết luận
Diễn biến đàm phán thuế quan sau 90 ngày vẫn còn khó đoán và thị trường được dự báo sẽ đầy biến động trong giai đoạn nhạy cảm này. Nhà đầu tư nên ưu tiên xây dựng danh mục đa dạng, tập trung vào các ngành có tính phòng thủ và các doanh nghiệp hướng đến thị trường nội địa. Đồng thời, nên cân nhắc giảm tỷ trọng ở các lĩnh vực chịu tác động lớn từ vốn FDI và hoạt động xuất khẩu, đặc biệt là xuất khẩu sang Mỹ. Việc sử dụng đòn bẩy tài chính cần đặc biệt thận trọng, bởi những dao động mạnh của thị trường có thể làm tăng nguy cơ bị thanh lý tài sản ngoài ý muốn do các thông tin bất ngờ. Chúng tôi cũng không loại trừ khả năng thị trường sẽ có những nhịp hồi phục ngắn hạn và nhà đầu tư có thể tận dụng những cơ hội này để tái cơ cấu danh mục đầu tư một cách chiến lược trước khi thời gian tạm hoãn thuế kết thúc. Với sự khó đoán trong chính sách của chính quyền Tổng thống Trump, việc dự đoán điều gì sẽ xảy ra sau khi kết thúc 90 ngày tạm hoãn thuế là bất khả thi.
Võ Việt Thanh – Phòng Đầu tư PHFM